Smart Energy Hubs

Auteur: Jorian Bakker, Adviseur Energietransitie
Datum: April 2022
Leestijd: 5 minuten

Ons energiesysteem is als een zesbaans snelweg: veel asfalt en een groot deel van de tijd onderbenut. De opgave om aan het klimaatakkoord te voldoen vraagt echter om zulke forse veranderingen dat simpelweg meer ‘banen’ aanleggen niet toereikend is.

Meer zon, meer wind en waterstof

Het elektriciteitsnetwerk heeft onvoldoende capaciteit om de zon- en windprojecten van de Regionale EnergieStrategieën (RESsen) te ontsluiten. Het geplande waterstofnetwerk verbindt de vijf grote energieclusters, maar kan de verspreide industrie, het zogenaamde zesde cluster, niet aansluiten. Door weersafhankelijke energiebronnen neemt de onbalans tussen vraag en aanbod toe en is frequente netuitval niet langer uit te sluiten. En dan hebben we het nog niet eens over het schreeuwend tekort aan capaciteit (lees: voldoende handen) of grondstoffen.

Gelukkig wil de regering onze energienetwerken in deze kabinetsperiode toekomstbestendig maken. Mooi, maar met een te nauwe blik. De plannen zijn daarbij vooral gericht op het aanleggen van de energiesnelwegen: de verzwaring van het elektriciteitsnetwerk en de bouw van een centraal waterstofnetwerk.

Met de verzwaring van het elektriciteitsnetwerk en uitbreiding van het geplande waterstofnetwerk kun je de hierboven genoemde problemen deels oplossen. Maar niet helemaal, en ook niet op afzienbare termijn. De sterke toename van zowel de vraag naar stroom als de decentrale opwek van stroom dwingen tot een keuze uit twee kwaden. Óf bovenmatig veel geld en tijd investeren in hoofdnetwerken die alles aankunnen. Óf het regelmatig afschakelen van gebruikers en van opwekcapaciteit om pieken te voorkomen. Gelukkig is er nog een derde spoor: decentrale energiesystemen, oftewel smart energy hubs.

Smart Energy Hubs

In Oost-Nederland worden er 10 Smart Energy Hubs ontwikkeld als onderdeel van een proeftuin. Deze proeftuin is hard nodig, want er moet nog veel bedacht en getest worden. Hoe organiseer je zo’n Hub bijvoorbeeld? Wie is de eigenaar? Hoe wissel je energie uit en hoe garandeer je leveringszekerheid?

De kern van een Smart Energy Hub is een slim ontworpen besturingssysteem dat de opwek, opslag en het gebruik van duurzame energie regisseert. Een lokaal netwerk koppelt opwek direct aan gebruik, waardoor het hoofdnet wordt ontzien. De ongelijktijdigheid van aanbod en vraag wordt opgevangen door opslag in batterijen en door de omzetting van elektrische energie in waterstof. De smart energy hub is een schaalbaar concept, zowel wat betreft de omvang van een hub als het aantal hubs.

Smart Energy Hub – A1 Bedrijvenpark

De beste locatie voor een smart energy hub is daar waar grootschalige energievraag en -aanbod bij elkaar komen, zoals een bedrijventerrein of een haven.

A1 Bedrijvenpark Deventer is een van de 10 Smart Energy Hubs. Het is een exemplarisch voorbeeld. De opgave is complex en urgent en dat blijft ook de komende tien jaar nog zo. Voor grootverbruikers op het bedrijventerrein is de leveringszekerheid tot aan 2030 niet gegarandeerd en nieuw te vestigen bedrijven zullen ook met de problematiek te maken krijgen.

Dat is een serieuze bedreiging voor de bedrijfsvoering van de ondernemers, voor het vestigingsklimaat van het park én voor de duurzaamheidsdoelstellingen van de regio. De situatie van het A1 Bedrijvenpark is kenmerkend voor veel plekken in Nederland, en het potentieel van smart energy hubs voor verdere verduurzaming is dan ook enorm.

Regisseur Smart Energy Hubs

Consultant Jorian Bakker is voor de provincie Overijssel vanuit Balance een drijvende kracht achter de proeftuin. Als regisseur Smart Energy Hubs is hij verantwoordelijk voor de realisatie en opschaling.

Wil je meer weten? Neem contact op via jorianbakker@balance.nl