Team EIFFEL

Team EIFFEL is de community waar talent en expertise samensmelten tot de grootste interim-, consultancy- en projectorganisatie van Nederland. We zijn er om impact te maken. Om de toekomst van Nederland vorm te geven, samen met organisaties die de agenda’s van morgen bepalen. teameiffel.nl
Balance is onderdeel van
 In Energietransitie

Een aardgasvrij Amsterdam

Auteur: Mickey van der Stap, Adviseur Energietransitie
Datum: November 2022
Leestijd: 8 minuten

Om de opwarming van de aarde tegen te gaan heeft Nederland zich als doel gesteld om in 2050 aardgasvrij te zijn. Dit betekent dat bijna 7 miljoen woningen en 1 miljoen andere woningen voor die tijd aangesloten worden op een andere energiebron. Ook moeten veel van deze gebouwen geïsoleerd worden om ervoor te zorgen dat de nieuwe energiebron de ruimtes in deze gebouwen voldoende kunnen verwarmen. Het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving is een belangrijke pijler om CO2 neutraal te worden; deze zorgt momenteel namelijk voor een derde van alle CO2 uitstoot in Nederland.

Om dit in goede banen te leiden heeft de overheid op 28 juni 2019 het Klimaatakkoord vastgesteld. Hierin werd de strategie om in 2050 aardgasvrij te zijn uiteengezet. Er is gekozen voor een wijkgerichte aanpak, waarbij de Gemeentes aan zet zijn. In 2021 hebben alle gemeentes in Nederland een transitievisie warmte vastgesteld. In de transitievisie warmte staat het tijdpad voor een (stapsgewijze) aanpak richting aardgasvrij. Het totaal van de transitievisies warmte is gericht op het isoleren en aardgasvrij maken van 1,5 miljoen woningen en andere gebouwen tot 2030.

Nóg eerder dan 2050 aardgasvrij zijn…

De Gemeente Amsterdam wil nóg eerder dan 2050 aardgasvrij zijn; zij willen vóór 2040 de gaskraan compleet dichtdraaien. Dit wordt, gezien de miljardeninvesteringen die daarvoor nodig zijn, een uitdaging. Momenteel probeert het Team Energietransitie Gebouwde Omgeving, in samenwerking met onder meer woningcorporaties en energiebedrijven, wijken aardgasvrij te maken. Voor zo’n 60 procent van de woningen in de stad is stadswarmte, waarbij wordt aangesloten op het warmtenet, de beste oplossing. Op basis van de Transitievisie Warmte worden nu wijk-voor-wijk woningen geïsoleerd en op stadswarmte aangesloten.

Werk aan de winkel

Om de transitie te doen slagen, moet ontzettend veel werk verzet worden. Het warmtenet moet worden uitgebreid. Het elektriciteitsnet moet worden verzwaard, zowel voor de warmtepompen, als voor de woningen, auto’s en andere machines die door elektriciteit zullen worden aangedreven. Dan moet er nog massaal geïsoleerd worden én de warmtepompen zelf moeten aangeschaft en geïnstalleerd worden. Tel daarbij de installatie van zonnepanelen, het boren naar geothermie en de zoektocht naar geschikte locaties voor windmolens bij op en er mag geconcludeerd worden dat er een hoop werk te verzetten is.

Initiatieven om aardgasvrij te wonen

Dit is echter slechts één pijler van het beleid van de gemeente Amsterdam. De stad ziet in dat het met de wijk-aan-wijk aanpak niet mogelijk is om de gebouwde omgeving in 2040 aardgasvrij te maken. Daarom ondersteunt, faciliteert en financiert de gemeente Amsterdammers die initiatieven ontwikkelen om aardgasvrij te worden. Een van de initiatieven die goed op weg is is Duurzaam Oostoever, een groep bewoners die hun buurt in 2030 klimaatneutraal maken. Onder andere met de hulp van ambtenaren, duurzaamheidsorganisaties en financiële ondersteuning in de vorm van een subsidie hebben de initiatieven een energiecoöperatie opgericht.

Hoe Balance werkt aan energie- en warmtetransitievraagstukken

Bij Balance helpen wij gemeentes en andere overheden met energie- en warmtetransitievraagstukken op veel verschillende niveaus. Men is bijvoorbeeld bezig met het opstellen van een Regionale Energiestratiegie of doet de voorbereiding voor het aanleggen van een warmtenet, veelal vanuit kantoren, gebogen over kaarten of achter een computerscherm. Als duurzaamheidscoördinator voor het stadsdeel Nieuw-West bij de Gemeente Amsterdam speelt een groot van mijn werkzaamheden zich op een andere plek af; ik ben binnen het stadsdeel de verbindende factor tussen beleid, lokaal bestuur en de bewoners, waarbij ik vaak op locatie te vinden ben.

Bewonersinitiatieven

Voor de bewonersinitiatieven ben ik, zeker in de eerste stadia, vaak het eerste aanspreekpunt. Het is daarom van belang zichtbaar te zijn. Men heeft een idee, een vraag of een wens, en het is aan mij om op te treden als facilitator, adviseur en verbinder. De ene keer uit dit zich in het organiseren van een bewonersavond, de andere keer schakel ik met specialisten die antwoorden hebben op vragen die ik als generalist niet kan beantwoorden. Een derde keer verbind ik twee partijen met elkaar en zorg ik ervoor dat het wiel niet opnieuw hoeft worden uitgevonden. Het is voor deze bewoners van groot belang dat zij het gevoel hebben serieus genomen te worden; dat zij mij, als verlengstuk van de gemeente, als een betrouwbare partij zijn.

Een collectieve aanpak voor duurzaamheidsambities

Het is goed om te beseffen dat energietransitie-initiatieven veel vragen van de initiatiefnemers. Het gaat om een meerjarig traject, uitgevoerd door vrijwilligers die niet altijd even goed thuis zijn in de materie. Vaak zijn het huiseigenaren die de tijd en middelen hebben om zich in de materie te verdiepen. Er gaat bovendien veel tijd in zitten. Het is dan ook een illusie om te denken dat initiatieven zoals deze overal in de stad gestart kunnen worden.
Toch kan het voor veel bewoners lonen om zelf de regie in eigen handen te nemen, en ook voor gemeentes kan een collectieve aanpak een wezenlijke bijdrage betekenen aan het behalen van hun duurzaamheidsambities. Mocht je meer willen weten over deze aanpak, neem dan contact met mij op.

Eens sparren? Neem contact op!

Heb je nog vragen of wil je hier eens over sparren? Dan kun je altijd mailen naar mickeyvanderstap@balance.nl.

Begin met typen en druk op enter om te zoeken

ContractmanagementProjectbeheersing